Partijen sluiten stembusakkoord voor veilige digitalisering met bescherming van rechtsstaat en mensenrechten. 

Vrijdagmiddag 12 maart 2021 is op de PublicSpaces conferentie in Amsterdam officieel het Digitale Stembusakkoord ondertekend door een brede samenstelling van politieke partijen. Onder andere D66 (Hind Dekker – Abdulaziz), GroenLinks (Andrew Harijgens), PvdA (Barbara Kathmann), SP (Tiers Bakker), Partij voor de Dieren (Sebastiaan van Pruissen), Volt (Itay Garmy), Piratenpartij (Matthijs Pontier) en Nida maken hiermee duidelijke afspraken over veilige digitalisering en bescherming van mensenrechten. 

In het akkoord staan 11 punten waar ondertekenaars zich aan committeren voor de komende regeerperiode. Zo beloven de partijen zich de komende tijd onder meer in te zetten voor strenger toezicht op algoritmes naar aanleiding van de toeslagenaffaire en voldoende middelen voor de autoriteit persoonsgegevens om burgers te beschermen. Ook staan er afspraken beschreven over het gebruik van open-source software door de overheid en een oproep tot verdere stimulering, beschikbaarheid en toepassing van versleuteling en encryptie van privégegevens.

Het stembusakkoord is een initiatief van Amnesty International, Bits of Freedom, Open State Foundation en Waag. Tijdens het digitaliseringsdebat van 3 maart werd hier door verschillende politieke partijen de basis voor gelegd. 

De politieke en maatschappelijke urgentie voor een sterkere digitale politieke agenda is groot. Het gebruik van zelflerende algoritmes met grote gevolgen voor de rechtsstaat, de macht van socialemediaplatforms  of de wens van minister Grapperhaus om versleuteling te verzwakken en zo onze privécommunicatiete kunnen bekijken, geven daar onder andere grote urgentie aan. 

Voor het stembusakkoord zijn VVD, PVV, CDA, ChristenUnie, FvD en SGP ook benaderd, maar zij gaven geen gehoor aan die uitnodiging.

 

Het Digitale Stembusakkoord

De ondertekenaars spannen zich in om de volgende maatregelen op het gebied van digitalisering, mensenrechten en de rechtsstaat in de komende kabinetsperiode uit te voeren.

Effectief digitaal toezicht
Het budget van de Autoriteit Persoonsgegevens groeit minimaal naar 66 miljoen in 2025 om adequaat toezicht te kunnen houden op gegevensverwerking. Digitale expertise wordt ook bij andere toezichthouders ontwikkeld en geborgd.

Transparante en uitlegbare algoritmes
Er komt toezicht en een bindende mensenrechtentoets op het gebruik van data en impactvolle algoritmes door de overheid.

Mensenrechten geborgd in digitale overheidssystemen
Overheidsinstanties voldoen zo snel mogelijk aan de wet en het internationale mensenrechtenkader. Nieuwe wetsvoorstellen die het gebruik van data reguleren, zoals de herziening Wet politiegegevens en de Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden, borgen mensenrechten. Risicoprofilering waar nationaliteit en etniciteit een rol spelen stopt.

Vrije publieke ruimte
Er komt landelijk beleid om de digitalisering van de publieke ruimte in goede banen te leiden. Mensen worden in de openbare ruimte niet zonder verdenking gemonitord of gevolgd.

Online privacy
Tegen online tracking wordt opgetreden. Gepersonaliseerde advertenties worden verboden.

Grip op sociale media
Sociale mediabedrijven worden gedwongen betekenisvolle transparantie te bieden over de werking van hun algoritmes en gebruikers meer controle te geven.

Big Tech aan banden
De overheid stimuleert een open en pluriform digitaal communicatielandschap waarin voldoende keuze is voor mensen om gebruik te maken van belangrijke diensten zonder gevolgd te worden.

Stimuleren van versleuteling
De overheid stimuleert de ontwikkeling, beschikbaarheid en toepassing van encryptie en draagt dit internationaal uit.

Open standaarden, open data en open source de norm
De digitale infrastructuur van de overheid wordt gebaseerd op open standaarden. Open source software en open data worden de standaard.

Open overheid
Alle overheidsorganisaties openbaren standaard hun datahuishouding. Actieve openbaarmaking wordt met de Wet open overheid (Woo) geïmplementeerd. Het Woo Adviescollege krijgt voldoende ondersteuning en geeft plek aan maatschappelijke- en mediaorganisaties

Datahuishouding op orde
De rijksoverheid brengt haar datahuishouding op orde. Bijvoorbeeld door het aanstellen van een coördinerende minister of een onderraad Digitale Zaken.