Inspirerende sessies op de PublicSpaces Conference: For a Collective Internet hebben niet alleen voor interessante discussies gezorgd, maar ook tot daadwerkelijke actie geleid: GroenLinks Amsterdam is met een voorstel gekomen voor digitale onafhankelijkheid en heeft de ambitie dat Amsterdam uiterlijk in 2030 digitaal onafhankelijk wil zijn.
De afsluiting van de eerste dag van de PublicSpaces conferentie stond volledig in het teken van publieke digitale infrastructuur en de noodzaak van investeringen in dit domein. Vertegenwoordigers van Europese maatschappelijke organisaties en beleidsmakers uit Nederland, Frankrijk en Brussel deelden hun inzichten en visie op de ontwikkeling van digitale publieke ruimtes als alternatief voor de huidige dominante commerciële platforms. Met een focus op strategieën voor het bouwen, onderhouden en ondersteunen van digitale commons en andere vormen van openbare digitale infrastructuur, werden belangrijke vragen opgeworpen over samenwerking op nationaal en Europees niveau en de rol van maatschappelijke organisaties in dit groeiende ecosysteem.
Vier concrete stappen
Sinds januari heeft de gemeente Amsterdam zich als eerste gemeente aangesloten bij PublicSpaces en daarmee delen ze onze ambitie om naar beter internet te werken dat gebaseerd is op publieke waarden. GroenLinks neemt nu concrete vervolgstappen en stelt de volgende initiatieven voor:
1. De ambitie uit te spreken om in 2030 digitaal onafhankelijk te zijn
2. In kaart te brengen wat de huidige stand van zaken is m.b.t. inkoop van ICT binnen verschillende domeinen en wat ervoor nodig is om tot digitale onafhankelijkheid te komen
3. Op basis hiervan een meerjarig uitvoeringsplan uit te werken om deze stappen uit te voeren
4. Hierin samen te werken met de VNG en internationale netwerken van steden zoals Eurocities en de City Coalition for Digital Rights.
Het initiatiefvoorstel van GroenLinks sluit nauw aan bij de discussies en inzichten die tijdens de ‘Building & Investing in Digital Commons’-sessies op de PublicSpaces conferentie naar voren kwamen. Het legt de nadruk op het belang van investeren in publieke digitale infrastructuur en het streven naar een digitale samenleving die onafhankelijk is van de dominante commerciële spelers.
Versnelling
Om de digitale onafhankelijkheid van Amsterdam te versnellen, kunnen verschillende initiatieven en acties worden ondernomen. Veel van deze initiatieven zijn breed besproken tijdens verschillende sessies van de conferentie. Allereerst kan de beweging naar de fediverse een belangrijke rol spelen. Met de recent opgezette Mastodon-server van de gemeente kan Amsterdam deel uitmaken van dit gedecentraliseerde sociale netwerk, waardoor de afhankelijkheid van centraal gecontroleerde platforms wordt verminderd.
Daarnaast is het opzetten van een coöperatieve platform-incubator een veelbelovend initiatief. Door samen te werken met organisaties zoals Waag en Commons Network, kunnen Amsterdamse gemeenschappen en ondernemers ondersteuning krijgen bij het ontwikkelen van alternatieve, coöperatieve digitale platforms die de publieke waarden en het collectieve belang dienen. Daarbij juicht PublicSpaces het toe dat de gemeente Amsterdam aanzet om samen te werken met de VNG en verschillende internationale stedelijke netwerken als City Coalition for Digital Rights .
Een belangrijk aspect van digitale onafhankelijkheid is het aanpassen van het inkoopbeleid. Door inkoopcriteria te herzien en te richten op het bevorderen van open source en publieke digitale infrastructuur, kan de gemeente Amsterdam een stimulans geven aan de ontwikkeling van lokale alternatieven en de afhankelijkheid van commerciële leveranciers verminderen. Vragen als ‘hoe stel je inkoopvoorwaarden op voor open source software? Hoe kun je deelnemen in het open source ecosysteem en waarom is dat überhaupt van belang? Welke open source licenties zijn er eigenlijk en welke zijn voor jouw organisatie belangrijk?’ zijn tijdens de conferentie uitgebreid behandeld in het panel ‘Open source in jouw organisatie.’
Daarnaast speelt educatie ook een cruciale rol bij het realiseren van digitale onafhankelijkheid. Amsterdam kan scholen ondersteunen die streven naar onafhankelijkheid van grote spelers zoals Google en Magister. Het delen van best practices en inspiratie uit de onderwijssessie tijdens de PublicSpaces conferentie kan helpen bij het ontwikkelen van strategieën en het bevorderen van alternatieve educatieve technologieën en strategieën die de privacy en autonomie van studenten respecteren.
Door deze acties te ondernemen en samen te werken met verschillende belanghebbenden, kan Amsterdam versneld vooruitgang boeken op weg naar digitale onafhankelijkheid, waardoor het de leidende positie kan innemen in het vormgeven van een digitale toekomst gebaseerd op publieke waarden en het collectieve belang.
‘Daar waar data ontstaat, daar moet je een data commons strategie hebben’
Tijdens het nagesprek op de eerste dag van de conferentie benadrukt wethouder Alexander Scholtes (ICT en Digitale Stad, D66) het belang van verantwoord gebruik van technologie en het streven naar inclusieve voordelen voor alle Amsterdammers. Hij verklaart: “Amsterdam wil ervoor zorgen dat technologie ons niet overkomt. We moeten ervoor zorgen dat we die technologie zo kunnen inzetten dat het op een verantwoorde manier is en ook alle Amsterdammers ervan kunnen profiteren.”
Marleen Stikker benadrukt echter dat de tijd begint te dringen, aangezien er momenteel geen lokale gemeentelijk investeringsfonds is voor digitale publieke infrastructuur en het essentieel is om commons te zien als een integraal onderdeel van de economie. Stikker onderstreept ook het belang van het creëren van datacommons daar waar data ontstaat, als een manier om publieke waarden te waarborgen en de digitale samenleving verantwoord vorm te geven.
Het initiatiefvoorstel van GroenLinks Amsterdam is daarom een mooie stap in de goede richting om Amsterdam te laten bijdragen aan de ontwikkeling van alternatieve, verantwoorde technologie die hard nodig is.
