Door: Amy de Ruijter
Hoe zou ’s werelds meest gebruikte kaarten-app eruitzien wanneer deze informatie als uitgangspunt had, in plaats van data? Routemaker Cees Geuze van RouteMaps vertelt waarom het belangrijk is dat Google ook op dit gebied een tegenhanger krijgt.
We lijken blindelings op Google Maps te vertrouwen. Afgezien van die ene keer dat je je overstap wél haalt, zijn er weinig apps die je zo precies de weg kunnen leiden. Google Maps is namelijk gedreven door data. Hoewel dit doorgaans een goede navigatie oplevert, is het ook vatbaarder voor desinformatie op de weg. Zo heeft een Duitse kunstenaar vorig jaar een digitale file veroorzaakt door 99 telefoons in een karretje voort te slepen. Routemaker Cees Geuze vertelt hoe hij met RouteMaps zijn eigen routes maakt, die in tegenstelling tot Google gericht zijn op informatie voor de gebruikers.
Cees Geuze maakt wandel- en fietsroutes. Dit doet hij op zijn eigen website RouteMaps.nl, met behulp van de kaarten van OpenStreetMap – een open kaartenplatform waar iedereen ter wereld gebruik van kan maken én aan bij kan dragen. Ook werkt hij in opdracht van gemeentes en culturele organisaties. In het kader hiervan heeft hij bijvoorbeeld monumentenroutes gemaakt en de Stolpersteine in Rotterdam in kaart gebracht.
RouteMaps.nl
Cees: ‘Toen ik begon met routes maken, bleken de gebruikelijke tools om dat te doen erg veel geld te kosten. De software die gemeentes en culturele instellingen doorgaans gebruiken kosten als snel een paar duizend euro voor één route. Ik ben zelf op onderzoek uitgegaan en werk nu met OpenStreetMap, via de uMap-tool. Daar is helaas nog geen webserver van in Nederland, wel in Frankrijk en in Duitsland. Overal ter wereld dragen mensen bij aan het in kaart brengen van de omgeving.
RouteMaps.nl is een web-app die gericht is op gebruiksgemak en informatie. Zelf wil ik geen apps hoeven downloaden om een wandeling te kunnen maken, om vervolgens allerlei reclames, pop-ups en links te moeten omzeilen. In mijn web-app is alles op een centrale plek te vinden – je gaat het internet op, opent de route en je bent klaar om te gaan.’
Kaartenmonopolie
‘Naast de software waar gemeentes vaak op teruggrijpen, gebruiken de meeste mensen natuurlijk Google. Niet alleen word je bedolven onder allerlei data die niets met de route of kaart te maken hebben, ook gegevens óver het gebruik van de kaart worden vaak onjuist berekend, in het voordeel van Google. Zo heeft de Amsterdamse Stolpersteine-website volgens Google meer dan 45.000 bezoekers gehad. Dat zegt echter niets: iedereen die – waar ter wereld dan ook – de kaart van het gebied waar de route in valt bekijkt, wordt meegerekend als bezoeker. Zo bleek ook één van mijn eigen routes binnen korte tijd een paar duizend bezoekers te hebben, omdat het in de touristische Bollenstreek bleek te liggen.
‘We worden afhankelijker van een bedrijf dat steeds minder mogelijkheden biedt aan makers: dat is een bizar verdienmodel’
Wanneer je route volgens de Google-methode meer dan 20.000 bezoekers heeft, moet je als maker gaan betalen. Dat kan honderden euro’s gaan kosten. Ook is er voor makers steeds minder ruimte om informatie toe te voegen, zoals audio- of videofragmenten. Leuke of informatieve routes zijn simpelweg niet rendabel voor het bedrijf. We worden dus afhankelijker van een bedrijf dat steeds minder mogelijkheden biedt aan makers: dat is een bizar verdienmodel. Daarnaast kunnen ze met die groeiende afhankelijkheid de prijzen zomaar omhooggooien of de voorwaarden eenzijdig veranderen.’
Data versus informatie
De gevolgen van een data-gedreven platform als Google kunnen groot zijn. Grote wegen worden goed in kaart gebracht, omdat ze kunnen meten wie waar en wanneer is. Snelwegen worden inclusief files en andere verkeersinformatie vaak correct getoond. Voor kleinere wegen en gebieden geldt dit echter niet altijd. Een voorbeeld hiervan is de bochtafsnijding in de Delftse Schie, een belangrijke vaargeul in Rotterdam, die niet zichtbaar is op Google Maps.
Cees: ‘De vaargeul, die al in 2019 is geopend door de Minister van Infrastructuur en Waterstaat, is een belangrijke binnenvaartroute die bovendien een eiland heeft gecreëerd. Dit soort ontwikkelingen worden niet onderhouden door Google. Het data-gedreven aspect wordt op deze manier pijnlijk zichtbaar. Ten eerste is het systeem zo ingericht dat dit soort noemenswaardige veranderingen niet worden opgemerkt; ten tweede word je ontmoedigd om er een melding van te maken, omdat het Google te veel moeite kost.’
2D-representatie
‘De 2D-versie van ons wereldbeeld is op deze manier overgeleverd aan de commercie. Het is daarom belangrijk dat we een tegenhanger creëren voor Google. Hoewel dat op het gebied van bijvoorbeeld navigatie lastig is – OpenStreetMap is hier niet voor geschikt, en er is wel degelijk veel data voor nodig – moet er ook op het gebied van kaarten worden nagedacht over een alternatief.
Er zijn niet veel route- of kaartenmakers, en in mijn eentje ga ik natuurlijk niet kunnen opboksen tegen Google. Wel hoop ik dat er op den duur een Nederlandse uMap-organisatie kan ontstaan wanneer men zich hier bewust van wordt. Het is jammer om te zien dat in de strijd tegen Big Tech de kaart weleens vergeten wordt. Een kaart is bedoeld om de wereld te representeren, niet om te laten zien waar de meeste auto’s rijden.’
Cees Geuze is Information Designer en Usability Expert. Hij probeert de kortste weg te zijn van data naar informatie. Naast zijn jarenlange dienstverband als User Interface Expert bij PostNL, Inmarsat en KPN heeft hij ook altijd zijn eigen ontwerpbureau Cees Geuze Information Design gehad. Uit onvrede over de beperkte mogelijkheden in bestaande wandel- en fietsroutes is hij twee jaar geleden begonnen met zijn nieuwe website RouteMaps.nl. Zijn doel is om de gebruiker een routekaart te presenteren waar alles zich in één schermpje afspeelt, inclusief tekst, foto’s, audio en video.
