On the internet, nobody knows you’re a dog. Het is één van de oudste en bekendste internet-memes. Met het project ‘proof of provenance‘, dat deze weken zijn eindfase ingaat, heeft PublicSpaces samen met een aantal andere partijen (onder andere NPO, VPRO, Waag) het afgelopen jaar gewerkt aan een manier om online een hond een hond te laten zijn.
De term Proof of Provenance (PoP) is bekend uit twee heel uiteenlopende contexten. In de kunstwereld wordt het gebruikt om de oorsprong van een kunstwerk te kunnen volgen; idealiter van de oorsponkelijke maker, langs de hele distributieketen, tot de uiteindelijke eigenaar. En bij fokkers van rasdieren wordt het gebruikt om de stamboom te verifiëren en zodoende de ‘zuiverheid’ van het ras (ik realiseer me hoe besmet die term is!) te kunnen garanderen.
Het consortium achter PublicSpaces brengt die gedachtengang naar de wereld van de online media en publicaties. Dat kan breed worden opgevat: als het werkelijk aanslaat, is Proof of Provenance niet alleen van belang voor mediabedrijven zoals publieke omroepen en commerciële uitgevers; maar voor iedereen die wel eens wat online plaatst, dus ook voor bloggers en mensen die wel eens een stukje op Facebook of Instagram plaatsen.
Concreet is Proof of Provenance een extensie die je in je browser kunt installeren. In deze testfase werkt het alleen nog in Firefox. Wie een artikel publiceert, kan dit artikel digitaal ondertekenen via de Irma-app. Die digitale handtekening, die zichtbaar wordt gemaakt in de extensie, garandeert dat het artikel daadwerkelijk door de betreffende auteur is geschreven.
Zolang dat verhaal geen verdere distributie kent dan alleen via de eigen website, is het nut beperkt. Het wordt pas echt interessant als er elders aan wordt gerefereerd, via citaten of samenvattingen. Want als ook op die andere plek zo’n digitale handtekening wordt geplaatst, vindt er achter de schermen meteen een check plaats of er wel juist is geciteerd. En ook dat is verifieerbaar via de betreffende extensie. Op die manier kan een eindgebruiker altijd controleren of de tekst niet is gemanipuleerd. De VPRO bijvoorbeeld beschrijft op zijn website in een met PoP-geverifieerd verhaal waarom deze omroep meewerkt aan dit project:
‘Kan je transparant zijn over de waarheid van de feiten die je presenteert? Dat is de grote vraag in dit project,’ stelt Lennart van der Meulen, directeur VPRO. ‘Proof of Provenance is als instrument belangrijk omdat je daarmee zaken kan natrekken die belangrijk zijn of worden in een maatschappelijk debat. Dat dienen wij als Publieke Omroep meer dan op straat te borgen, want naarmate informatie dichter bij onderzoeksjournalistiek en opinievorming komt is het belangrijk dat wat gepresenteerd wordt na te gaan is. Dat het onafhankelijk tot stand is gekomen, dat het inzichtelijk is dat zorgvuldig is omgegaan met informatie, dat afwegingen zijn gemaakt. Je bent verantwoordelijk dat je je feiten checkt zodra je nadrukkelijk iets wil agenderen of je mengt in een heftige discussie. Dat gebeurt nu bij journalisten via de journalistieke code, maar als het verifieerbare informatie betreft is het ook goed deze publiekelijk toegankelijk te maken.’
Zoals gemeld, we zitten nu in de eindfase van het PoP-project. We gaan de komende weken bij een klein publiek uittesten hoe het tegen deze dienst aankijkt. Daaruit zal moeten blijken hoe we hiermee verder zullen gaan in het consortium. Een van de meest relevante mogelijkheden is om door te bouwen op het C2PA-initiatief dat door onder andere de BBC, Microsoft en Adobe wordt ondersteund. Dat focust op beeld (stills en bewegend beeld) en is daarmee een perfecte aanvulling op PoP, dat vooralsnog primair tekst-gebaseerd is.
De resultaten van de test, en hoe we als consortium hiermee verder gaan, zullen we uiteraard hier publiceren.
