Een stukje verantwoordelijk én gastvrijheid: hoe fix je veilige wifi op jouw locatie?

Kunnen bezoekers bij jou aan koffie komen en krijgen ze daar zelfs een krantje bij? Dan hoort een veilig wifi-netwerk ook bij je gastvrijheid. In 2023 waren 2 miljoen mensen slachtoffer van online criminaliteit, waarvan een derde door hackers. Een oplossing en verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij organisaties. Door het aanbieden van veilige wifi-roaming netwerken beschermen zij hun bezoeker. Wifi-roaming aanbieder en PublicSpaces sponsorpartner publicroam legt in dit artikel uit wat het is!

Het is het eind van de maand en je bent door je databundel heen. Dan maar overleven op wifi. Bij een café vraag je om het wifi-wachtwoord en in de trein pak je het gratis wifi-netwerk. Druk bewegend over het internet log je in op allerlei platforms, regel je wat belastingzaken en lees je je mail. Misschien handig, maar zo’n gratis openbaar netwerk is niet altijd wat het lijkt.

Wat kan er misgaan bij dit soort openbare wifi-netwerken?

De kans bestaat dat je op het terras verbinding maakt met een nepnetwerk van een hacker, waarvan de naam doelbewust erg lijkt op het terras waar je bent of een netwerk dat jij vaker gebruikt. Hackers kunnen wifinetwerken overnemen, daar een eigen naam aan geven en zelfs een naam gebruiken die jou bekend voorkomt (zoals je universiteitsnetwerk). Zodra je op zo’n nagemaakt netwerk gaat, ben je verbonden met het apparaat van een hacker. En nog vervelender: er kunnen ook tracers en trackers op je apparaat geplaatst worden. Die zullen ook na jouw terrasbezoek op je apparaat jouw gegevens blijven ophalen.

‘Het vervelende is dat de consequenties zo groot kunnen zijn. Als je privacygevoelige informatie kwijtraakt, dan is identiteitsfraude zomaar mogelijk. Vervolgens is het plunderen van bankrekeningen en het oplichten van vrienden en familie geen onwaarschijnlijk toekomstbeeld.’ We spreken Sacha van Tongeren, consortium lead bij publicroam en kwartiermaker voor de campagne ‘Zorgeloos verbinden’: een initiatief van de steden Amsterdam, Den Haag, Eindhoven, Rotterdam en publicroam. Sacha vergelijkt surfen op openbare wifi-netwerken met het vergeten van je portemonnee op het perron: al je persoonlijke info ligt voor het oprapen. Een hacker kan bij het binnendringen van je telefoon al je gevoelige informatie stelen, van persoonlijke (medische of juridische) gegevens tot aan kant-en-klare inloggegevens.

Zeker op openbare plekken als bibliotheken, musea en bioscopen is veilige en privacyproof wifi aanbieden een must

Het is dan ook belangrijk dat als je toegang tot een wifi-netwerk aanbiedt, je ervoor zorgt dat het veilig en privacyvriendelijk geregeld is. Zeker op openbare plekken als bibliotheken, musea en bioscopen is veilige en privacyproof wifi aanbieden een must. Maar hoe? Een goede oplossing is wifi-roaming. Wifi-zoekers maken hierbij eenmalig een account aan om vervolgens bij alle locaties die dit aanbieden in te loggen op hun eigen (gratis) wifi-account. Eduroam is een bekend voorbeeld van een wifi-roamingdienst die op alle hoger onderwijslocaties veilige toegang biedt tot wifi. Ook publicroam biedt wifi-roaming aan. Het kent hetzelfde principe, maar is te gebruiken door elke soort organisatie.

Wifi-roaming: open source wifi-netwerken

Wat is dan een onveilig netwerk? Bij onveilige wifinetwerken zijn de privacy-vereisten niet op orde, maar het vervelende is dat je als gebruiker niet kunt zien of je met zo’n netwerk te maken hebt en zelfs niet of het een nep netwerk is. Bedrijven en organisaties die wifi aanbieden aan hun klanten en bezoekers hebben dus des te meer een verantwoordelijkheid om een veilig, betrouwbaar en transparant wifi-netwerk aan te bieden. Hoe kunnen organisaties dat het beste doen?

Wifi-roaming is een goede oplossing. Het werkt op basis van open standaarden (het is open source), is daardoor transparant en kan vrij eenvoudig worden toegevoegd aan elk bestaand netwerk (lees hier hoe je dat doet). Voorbeelden van wifi-roaming diensten zijn govroam (voor overheden), eduroam (voor onderwijs- en onderzoeksinstellingen) en dus publicroam (voor alle andere publieke locaties).

Met publicroam zorgt je organisatie ervoor dat het helder is wie er verantwoordelijk is voor het netwerk en de data. Ze zijn transparant over welke regels ze hanteren voor dit netwerk en tegelijkertijd is de software voor iedereen in te zien want deze wordt als open source software gedeeld. Daarnaast wordt met behulp van certificaten de authenticiteit van een publicroam-gastnetwerk vastgesteld.

Bij wifi-roaming maak je slechts eenmalig een account aan en om daarna bij alle organisaties die deze oplossing aanbieden automatisch en veilig online te gaan. ‘Dit is heel gebruiksvriendelijk’, legt Sacha uit. ‘Je verbindt automatisch op alle plekken waar publicroam wordt aangeboden. Je verbindt veilig en met behoud van privacy. En je hoeft niet iedere keer op zoek naar een wachtwoord of dit te vragen. Dat noemen we het roaming-effect.’

‘De grootste groep mensen die verbinding maakt met openbare wifi-netwerken zijn kwetsbare groepen’

Gastvrij richting je bezoeker

Niet iedereen wordt even hard geraakt door onveilige en niet-transparante wifi-netwerken, legt Sacha uit. ‘De grootste groep mensen die verbinding maakt met openbare wifi-netwerken zijn kwetsbare groepen. Bijvoorbeeld jongeren zonder groot data-abonnement, of mensen met een kleine portemonnee. Die zijn afhankelijker van openbare wifi-netwerken om online te gaan dan anderen.’

Dit maakt des te meer duidelijk waar de verantwoordelijkheid van publieke locaties ligt. Voor een eerlijke en gelijke behandeling van hun publiek en het creëren van een zo veilig mogelijke ruimte, is ook het aanbieden van een veilig wifi-netwerk essentieel. Neem daarom contact op met de IT-afdeling van jouw organisatie, ga na hoe het geregeld is en fix die wifi!

De ‘Zorgeloos verbinden’ campagne

Eind mei 2024 is publicroam (sponsor van PublicSpaces) van start gegaan met de ‘Zorgeloos verbinden’ campagne. Hierin vragen ze samen met vier steden (Amsterdam, Den Haag, Eindhoven en Rotterdam) en SIDN fonds aandacht voor veilige publieke wifi-netwerken. Lees alles over de campagne op de campagnewebsite en sluit je aan! Gelijk aan de slag met je wifi-netwerk? Download hier het stappenplan om veilig en gastvrij internet te fixen.