Een livestream van een concert, een promotievideo voor een tentoonstelling, een interview met een schrijver over een nieuw boek, een tutorial van een makerspace, een videoregistratie van een event, historische beelden ter aanvulling van de geschiedenisles: publieke, culturele en maatschappelijke organisaties zoals festivals, bibliotheken, kunstinstellingen en onderwijs maken steeds vaker gebruik van video om hun publiek te bereiken en te informeren.
Op dit moment zijn ze daarvoor veelal aangewezen op Big Tech platforms als YouTube en Vimeo. Helaas doen deze platforms meer dan alleen de videocontent tonen: ze dwingen je publiek om reclames te kijken; gebruiken ondoorzichtige algoritmes voor aanbevelingen die je publiek een ‘rabbit hole’ in trekken en verzamelen data van je publiek om advertentieinkomsten mee te genereren. Dit schuurt met het maatschappelijk belang dat deze publieke organisaties nastreven.
Tijd om los te breken
Maar het kan anders! Ondertussen speelt er een ontwikkeling die een oplossing kan bieden: de ontwikkeling van ActivityPub. Dit is een protocol voor gedecentraliseerde sociale netwerksites, wat betekent dat je makkelijk content kunt uitwisselen tussen verschillende platforms die zijn gebouwd op ActivityPub. Dit biedt een interessante kans voor publieke organisaties: op het moment dat zij hun content gaan delen via een platform dat gebruik maakt van ActivityPub, verplichten zij hun publiek niet meer om van datzelfde platform gebruik te maken (en dus om akkoord te gaan met de gebruiksvoorwaarden van dat platform) maar kan het publiek zelf kiezen via welk ActivityPub platform zij deze content bekijken. Dan werkt het vergelijkbaar als bij e-mail: je kunt vanaf een gmail account prima berichten versturen naar outlook, hotmail of protonmail: deze zijn interoperabel.
Er zijn al een heel aantal platforms gebouwd op ActivityPub zoals Mastodon – voor het delen van berichten, PeerTube – voor het delen van video, Friendica – een sociaal netwerk, Pixelfed – voor het delen van foto’s, Castopod – voor het delen van podcasts en Flohmarkt – een martkplaats.
Wat gaan we doen?
In PeerTube Spaces bieden we publieke organisaties de mogelijkheid om het open source videoplatform PeerTube te gebruiken zodat zij op een waardengedreven manier videocontent kunnen delen met hun publiek. Dit doen we door het opzetten van gemeenschappelijke PeerTube omgevingen om mee te experimenteren. Daarbij onderzoeken we hoe dit als een ‘digitaal gemeenschapsgoed’ functioneert. Het project is opgedeeld in 4 fasen:
- Onderzoek
- Ontwikkeling
- Pilot
- Evaluatie en continuïteit
We zullen…
- Een of meerdere PeerTube instanties opzetten als digitale gemeenschapsgoederen
- Kanalen hierop aanbieden aan publieke organisaties om video’s te hosten
- Twee casussen doen met publieke organisaties uit het PublicSpaces netwerk die zo’n kanaal in gebruik gaan nemen
- Een simpele vorm van structuur en bestuur (organisatievorm) opzetten voor het regelen van hosting en beheer
- Verschillende PeerTube instanties aan elkaar koppelen zodat er makkelijk video uitgewisseld kan worden tussen de verschillende publieke organisaties.
- PeerTube instanties koppelen aan Mastodon
- Begeleiding ontwikkelen voor gebruik en implementatie
- Een exploitatiemodel ontwikkelen en invoeren om de taken en de kosten te delen tussen de gebruikers.
- Gebruikersonderzoek doen bij de eindgebruikers
Het project zal lopen vanaf september 2024 en is een samenwerking tussen SURF, Beeld & Geluid en PublicSpaces.
