Alleen samen kunnen we het internet herbouwen zoals wij dat willen. Deze week Sander van der Waal aan het woord over het Public Stack model van Waag.
Het internet is stuk, maar we kunnen het repareren. Marleen Stikker publiceerde een boek met deze titel iets meer dan een jaar geleden. Het bouwt voort op andere analyses van wat er allemaal misgegaan is met het internet, maar heeft een positieve toon: wat door mensenhanden is gebouwd kunnen we namelijk ook herbouwen en naar onze hand zetten.
Er is veel voor nodig om dat te laten slagen. Bij Waag werken we dagelijks aan projecten waarin we deze toekomst in kleine stapjes concreet maken en waarin het internet tot stand komt dat we wel willen. We hebben het model van de Public Stack ontwikkeld om te inventariseren wat er allemaal komt kijken bij dit ambitieuze project. Zo onderscheiden we vier aspecten van een nieuw fundament waarop dit internet als een digitaal equivalent van onze fysieke publieke ruimte gecreëerd kan worden.
Allereerst is het belangrijk dat uitgangspunten en randvoorwaarden duidelijk zijn. Alleen als je helder bent over waar je voor optimaliseert kun je met open vizier en transparant aan de slag. Vervolgens is het cruciaal dat mensenrechten en publieke waarden gerespecteerd worden. In de huidige tijd, waar wet- en regelgeving zo achterlopen op de technologische realiteit, is dit helaas niet vanzelfsprekend. Vervolgens moet er nagedacht worden over governance en toezicht. Om de digitale ruimte democratisch te maken moet deze ook ingebed zijn in vernieuwde democratische structuren en verantwoordingsprocessen. Tenslotte moet het financieel-economisch model waarmee wordt ontwikkeld regeneratief zijn; duurzaam ingestoken, rekening houdend met de grenzen van de mens en de planeet.
Op basis van een Public Stack-fundament wat daarmee open, democratisch en duurzaam is, kunnen we de digitale publieke ruimte gaan bouwen. Het ontwerp- en ontwikkelproces dat we daarbij kiezen moet in lijn zijn met dat fundament. Dat betekent dat iedereen die geraakt wordt door de technologie bij de processen betrokken zijn of kunnen zijn. De ontwerpprocessen zijn daarom co-creatief van aard, en software wordt ontwikkeld met een open source-benadering en vrijgegeven onder een FOSS-licentie.
Uiteindelijk hebben we met de Public Stack een missie gedefinieerd om digitale publieke ruimtes te ontwikkelen die open, democratisch en duurzaam zijn. Op het eerste Public/Spaces congres dat Waag samen met Pakhuis de Zwijger, PublicSpaces en de PublicSpaces-partners organiseert zetten we een stap in die richting. Op vrijdag 12 maart 2021 beantwoorden we samen de onmogelijke vraag: hoe komen we tot een publieke ruimte op het internet? Veel partijen zijn nodig om deze grote ambitie te realiseren. Alleen met elkaar kunnen we het internet van de toekomst herbouwen zoals wij het willen!
Over de auteur
Sander van der Waal leidt het Future Internet Lab bij Waag, waar hij werkt aan de missie om menselijke waardes centraal te zetten bij hoe technologie en data worden ontworpen en uitgerold in de maatschappij; gebaseerd op Waag’s principes van ‘open, fair en inclusief’.
Sander heeft informatica en filosofie gestudeerd in Amsterdam, en heeft ruime ervaring in open source software ontwikkeling, open data en open kennis, en data-infrastructuren.
