Het imposante Theatrum Anatomicum in Waag stond vorige week donderdag in het teken van Mastodon. Na korte presentaties gegeven door Maarten den Braber, Sander van der Waal, Wouter Tebbens en Toon Toetenel, splitste de geïnteresseerden in drieën op waarnaar er tijd was om alle vragen rondom het federatieve internet, en in het bijzonder Mastodon, te bespreken. Die vragen bleken er genoeg te zijn. Hoe krijgen we jongeren aan boord? Kun je geld verdienen op de Fediverse? Hoe ga je hier een plek van maken waar het publiek graag wil zijn? Een greep uit de vele belangrijke vragen en gesprekken.
Wat is Mastodon?
Tijdens de presentaties werd benadrukt dat Mastodon een plek voor en door de community is. Om welke community dat dan gaat, hangt af van de instance waarbij je toetreedt of zelf opzet. Instances zijn kleine platformen met een eigen bestuur en cultuur waarmee communities gevormd kunnnen worden, zoals eerder is uitgelegd. Zo heeft Maarten den Braber destijds de domeinnaam mastodon.nl overgekocht en host daarop nu zijn eigen Mastodon server, samen met @eelcom@mastodon.nl. In de beschrijving van de instance staat “Mastodon voor de Nederlandse community – door de Nederlandse community”. Momenteel host de server 21 duizend actieve gebruikers en dat terwijl de hosting daarvan in eerste instantie door Maarten werd opgezet als hobbyproject.
Hosting & moderatie: hoe dan?
Een instance creeëren is niet veel werk, maar de crux zit hem vervolgens in het hosten en modereren. Dit begint met een solide strategie. Wat laat je wel of niet toe binnen een instance en aan welke gedragsregels moeten gebruikers voldoen? Dit is stap één voor elke publieke organisatie.
Voor hosting en moderatie zijn vervolgens mensen en middelen nodig. Aangezien Mastodon een gefedereerde topologie heeft bestaat er geen centrale server or moderator, waardoor de verantwoordelijkheid uiteindelijk bij de individuele instances ligt om bijvoorbeeld in het blokkeren van ongewenste gebruikers en het aanscherpen van regels binnen de instance. Het zijn dus de inspanningen van de community die Mastodon ‘schoon’ houden. Dit zorgt voor veel eigen regie, maar behoeft ook meer tijd en geld.
Een terechte vraag die vanuit het publiek werd gesteld was dan ook: “kan je als organisatie de verantwoordelijkheid voor o.a. databeveiliging en hosting zelf dragen?” Het opzetten van een instance door een publieke organisatie zal zorgen voor meer tijd en kosten die anderzijds niet werden gemaakt bij “gratis” clouddiensten. Helemaal gratis zijn die natuurlijk nooit geweest omdat je betaalt met je privacy en data. De kosten voor hosting en moderatie zullen oplopen wanneer er veel verkeer ontstaat op de server. Des te meer actieve gebruikers er zijn, des te zwaarder de server belast zal worden. Toch is het wel degelijk mogelijk om stappen richting het federatieve internet te zetten. Het is duidelijk dat je als publieke organisatie op zich lastig een GOED functionerende online omgeving bouwt, maar juist daarin kunnen we samenwerkingen aangaan die voor de hand liggen, zo blijkt ook uit de gesprekken op Mastodonderdag. Denk bijvoorbeeld aan scholen en bibliotheken: zij zouden elkaar kunnen helpen bij het opzetten van een Mastodonserver om een veilige online omgeving aan te bieden voor scholieren
Behouden van publiek
Dit soort voorbeelden geven hoop en perspectief, maar veel vragen blijven nog onbeantwoord. Dit is ook niet gek, gezien hoe nieuw decentrale omgevingen voor veel mensen en organisaties zijn. Het opzetten van een instance is relatief makkelijk, en als school heb je enige controle over de services die scholieren gebruiken, maar hoe behoud je je publiek als je organisatie daarvan afhankelijk is, bijvoorbeeld als theater? Het antwoord daarop is en blijft: een content strategie waarbij Mastodon een meerwaarde heeft, met waardevolle inhoud en interactie. Daar is Mastodon immers voor gebouwd. De lokale tijdlijn op Mastodon geeft een huiskamer-gevoel en toont alle openbare berichten van vrienden die in dezelfde instance zitten, of vrienden van vrienden. Er is geen algoritmische selectie die ervoor zorgt dat er bepaalde ‘populaire’ berichten bovenaan de tijdlijn komen. Mastodon is dus niet gemaakt voor marketing en metingen, maar juist om jouw gemeenschap op te bouwen en daar een betekenisvolle relatie mee te onderhouden. Het gaat enkel uit van gemeenschap, gesprek en inhoud. En juist dat kan een enorme meerwaarde hebben voor publieke organisaties, die daar veelal om draaien. Mits je als organisatie het er voor over hebt tijd in de community te steken.
Big Tech
Er blijft een dreiging bestaan dat Big Tech-platformen instappen en overnemen. De marktstrategie embrace, extend, and extinguish is een bekend fenomeen. Dit is een strategie waarbij veelgebruikte standaarden worden uitgebreid en overgenomen om vervolgens de concurrentie te benadelen. Alles wat groeit en potentie heeft trekt aan. Microsoft lijkt een poging te doen om de open-source community te beschermen, de ervaring leert dat het niet goed afloopt wanneer publieke zaken worden overgelaten aan de markt en commercie.
Laat dit dan ook juist een reden zijn voor publieke organisaties om verantwoordelijkheid te nemen en invloed uit te oefenen. Daarvoor zouden de financiers van publieke organisaties ook de middelen voor beschikbaar moeten stellen om een infrastructuur op te bouwen die gebaseerd is op publieke waarden. Dit is dus een oproep om aan de slag te gaan met de software van Mastodon en te zien hoe federatieve internet werkt. Om te leren, bouwen, falen en opnieuw te bouwen, want dat is uiteindelijk het enige wat je écht kunt doen tegen Big Tech.
1 Pingback